Inhoud
Zoek in de site
Impressie 40-45
De Breskens-pocket
Breskens was voor het uitbreken van de oorlog een welvarend dorp. Er woonden 3350 inwoners. Het dorp was opgebouwd uit 850 huizen, vier scholen en evenzoveel kerkgebouwen. Men beschikte over een redelijke industrie. Naast drie vismeelfabrieken waren er drie drop- en biscuitfabrieken. Van Melle was hiervan het meest bekend. De andere twee waren Luteijn en Zonen en de Gebroeders Verduijn. In de haven was een goed uitgeruste vissersvloot aanwezig. Ook werden door de beurtvaart regelmatige diensten onderhouden met Vlissingen, Middelburg, Rotterdam en Amsterdam. Door de aanwezigheid van de veerverbinding met Vlissingen werd er veel handel in het dorp gedreven. Verder waren goede verbindingen met het achterland aanwezig.
| Drie complete legerkorpsen moesten vanuit Zeeuws-Vlaanderen worden overgezet naar Walcheren en Zuid-Beveland. [Kaart: klik hier] De staf vestigde zich in Vlissingen en was verantwoordelijk voor alle varende eenheden die ingezet werden. De overzetactiviteiten bleven ook voor de geallieerden niet onopgemerkt. De luchtaanvallen op de pendelende schepen namen hierdoor gestaag in aantal toe. De haven van Breskens werd in de nacht van 7 op 8 en van 8 op 9 september door Mosquitos van No. 2 Group aangevallen. Deze eenheid was in eerste instantie opgericht door Bomber Command maar werd eind 1943 toevertrouwd aan het Second Tactical Air Force (2* T A F.). Hieronder werd de eenheid speciaal ingezet om luchtsteun te verlenen aan grondtroepen. Vele andere havenplaatsen aan de Westerschelde ondergingen hetzelfde lot als Breskens. Zo werden in de nacht van 10 op 11 september Vlissingen, Breskens, Terneuzen en Ellewoutsdijk door 33 Mosquitos van No. 2 Group aangevallen. Hierbij werd een gezamenlijk aantal van 9 ton aan bommen gedropt. Bron: Breskens onder beton
Het Duitse Marinekommando, belast met de evacuatie van het 15e Leger, levert dag in dag uit bovenmenselijke prestaties. Met een onbegrensd improvisatietalent is alles wat maar enigszins kan varen ingeschakeld bij het overzetten van manschappen en materieel. Veel verkeer moet ’s nachts plaats vinden want overdag liggen de vaartuigen voortdurend onder vuur van jachtbommenwerpers, die de schepen met raketten, bommen en boordwapens aanvallen. |
The Breskens Pocket
De verdediging van de Breskens Pocket was in handen van infanteristen van de 64. Infanteriedivision (64.I.D.) achter het Leopoldkanaal die op 1.750 man werd geschat die tot 4.000 man waren aangevuld met personeel uit ondersteunende en verzorgende eenheden. Op 1 oktober werd er nochtans van uit gegaan dat beduidend meer troepen in de Scheldt pocket aanwezig waren dan geïdentificeerd. Een dag voor het begin van de operatie Switchback, op 5 oktober, informeerde de inlichtingenofficier van 2nd Canadian Corps de divisie ingevolge een ontvangen Intelligence Summary van First Canadian Army. Wellicht door een onjuiste interpretatie van "Ultra" , werd gemeld dat de sterkte van de Duitse divisie 5.000 man was. Beide inlichtingenofficieren sloegen de plank mis. Hun schatting benaderde in geen geval de werkelijke sterkte van de 64. I.D. die toen uit ca. 17.000 man bestond: ruim het drievoudige! Gezien de sterkteverhoudingen was de gedachte verovering van de Breskens Pocket in vier dagen tijd dan ook absoluut uitgesloten. |
De Braakman |
| "Mijn moeder was 8 jaar oud toen Duitse militairen begin 1944 hun intrek namen in de boerderij van haar ouders in Zeeuws-Vlaanderen. Eerst namen gewone soldaten de benedenetage in beslag, later kwamen er vooral SS-officieren over de vloer. Het huis, waar ook nog zeven zusjes en broertjes woonden, stond bij de Braakman, een strategische zeearm van de Westerschelde, pal achter een dijk waarin de Duitsers tal van bunkers bouwden. “Die SS’ers, van die grote kerels, die graaiden alles weg uit de kelder”, herinnert mijn moeder zich. “Brood, eieren, spek, ham... Mijn moeder karnde boter, en die smeerden ze in hele dikke lagen op hun brood.” Zij en de andere kinderen moesten soms klusjes voor de officieren opknappen, zoals hun schoenen poetsen. “Een van hen was eens een laars kwijt. Hij schreeuwde en vloekte, hij was woest! Hij gaf ons de schuld, maar wij hadden er niets mee te maken.” Net nadat haar vader een schuilkelder had voltooid, lieten de Duitsers weten dat hij beter kon vertrekken. In het najaar van 1944 vluchtte het gezin van tien met twee door paarden getrokken karren vol matrassen, dekens en pannen in noordelijke richting. Onderweg regende het onophoudelijk. “Alles en iedereen was doorweekt. We liepen en liepen maar, waarheen precies wisten we niet. Tot we een boer tegenkwamen. Die gaf ons onderdak in één grote kamer.” In die kamer overleed nog diezelfde nacht mijn moeders jongste zusje aan buiktyfus, een ziekte meegebracht door Nederlandse vluchtelingen die waren teruggekeerd uit Frankrijk, waar ze door de Duitsers te werk waren gesteld.. Lees verder | Rouw in Breskens ln het boek Negen Zeeuwen van Oranje belicht journalist Matty Verkamman uit Goes hoezeer de familie van Willem van Hanegem in rouw wordt gedompeld als er tijdens aanvallen van Britse bommenwerpers in september1944 225 slachtoffers vallen in Breskens. De aanvallen worden uitgevoerd door 48 Mitchells. Daartoe behoren er ook 12 van het eigen Nederlandse MLD squadron in de RAF, nr. 320 Dutch Squadron. Na ruim een jaar aanvallen te hebben uitgevoerd op doelen in Frankrijk worden ze voor het eerst boven Nederlands grondgebied ingezet. De aanvallen zijn gericht op de via de Westerschelde veren terugtrekkende onderdelen van het 15e Duitse Leger. De bommen treffen echter ook de burgergemeenschap. Bij het bombardement vinden niet alleen Willem van Hanegems vader Lo en zijn tienjarige broertje lzaàk de dood. Met andere getroffen Van Hanegems bij elkaar zijn het er acht. Ook in de familie van Willems moeder zijn er veel doden te betreuren. Aangrijpend is het relaas over hoe tijdens het verblijf van een aantal dorpelingen in het pakhuis van Keijmel aan de Steenoven 5 Willems vader het leven van zijn negen maanden oude buurjongetje Bennie redde door tijdens het hevige bombardement voorovergebogen, met zijn ellebogen steunend op de grond, over Bennie te gaan liggen. Mevrouw De Pauw over de tragedie van toen: ,,Na de eerste golf bommen hoorde ik Bennie huilen. Hij lag onder Lo die door een bomscherf was geraakt, ernstig verminkt was en op slag dood moet zijn geweest. Dat beeld van zo’n dode over je kind vergeet je als moeder je hele leven niet meer". Toen Bennie onder Lo vandaan was gehaald bleek hij niet meer dan enkele schrammetjes op zijn gezicht te hebben. ln het pakhuis vielen naast Lo van Hanegem nog tien andere doden. Bron: Vrij Volk, uitgave 1994 |
Bekijk extra informatie:
| Canadian veteran Okil Stuart returns to Cadzand after 65 years | from Canadian Army Newsreel 46, November 1944 | Fighting North from Antwerp by 2nd Canadian Division |
|
Cadzand Bron: Pieter Scheele; Strijd om west Zeeuws-Vlaanderen Lees ook de dagrapportages en samenvattingen periode 25 oktober - 3 november
Jaap Schijve – zoon van de legendarische Cor Schijve – vertelt over zijn ervaringen tijdens de bevrijding van West-Zeeuws-Vlaanderen in 1944: ,,Wat wij als een bevrijding door de Canadezen beschouwen, was in werkelijkheid een bittere oorlog, niet gestreden om ons te bevrijden, maar om het Duitse leger te verjagen van de oevers van de Westerschelde met als doel gebruik te kunnen maken van de haven van Antwerpen voor militair transport. Voor West-Zeeuws-Vlaanderen was oktober 1944 een rampzalige maand.” |
Bekijk de video |
Eind september namen de geallieerde artilleriebeschietingen, ook buiten de ontvolkte gebieden, steeds grotere vormen aan. Het zich telkens opnieuw inschieten op potentiële doelen in de Breskens Pocket wees erop dat voortdurend nieuwe batterijen werden aangevoerd. Het was nochtans aan geallieerde zijde bekend dat slechts een deel van de bevolking was geëvacueerd. Het zwaartepunt van de beschietingen lag aan weerszijden van de weg van Maldegem naar Aardenburg. Het was voor enige ondergedoken families in die gedemilitariseerde zone daarom reden alsnog naar veiliger gebieden te vertrekken. Hun aanwezigheid was intussen ook aan Duitse zijde opgevallen tijdens patrouilles of bij zoeken naar materiaal die hun ondergronds verblijf aan het Leopoldkanaal zou veraangenamen. (Foto: laatste bezetters verlaten Oostburg). Gelijktijdig werd het gevaar onderkend waarin de achtergebleven bewoners zouden komen te verkeren indien de geallieerden een aanval over het Leopoldkanaal zouden inzetten. | Daarom werden alsnog patrouilles uitgezonden om hen te dwingen te vertrekken. Angstig voor de gevolgen nu ontdekt te zijn, werden meerdere opgespoorde families onder Duitse geleide uit het watergebied weggevoerd.
Foto: Stp Eisbär na vele bombardementen |
LEES en BEKIJK meer
* Op 11 september 1944 om half drie breekt de hel los boven Breskens. Lees verder over wat er in Breskens en omgeving gebeurde. <GO>
* Bekijk kaarten die de situatie en de ontwikkelingen in West Zeeuws-Vlaanderen weergeven. <GO>