De Duitsers, in het begin nog wei aardig, begonnen steeds lastiger te worden en ons allerlei verplichtingen op te leggen. AI vanaf het begin gold een verduisteringsmaatregel. In de zomer hadden we daarvan weinig last, omdat het buiten toch lang Iicht bleef. Eigenlijk moet ik zeggen: "nog Ianger Iicht bleef", want de Duitsers hadden al meteen de zomer- en wintertijd ingevoerd. Pas halverwege het najaar, wanneer het 's avonds vroeg donker begon te worden, werd er streng op toegezien, dat er geen Iicht naar buiten straalde. De koplampen van de auto's en fietsen waren met zwart papier afgeplakt. Slechts een klein streepje van zo'n 1 x 4 cm bleef over. De Duitsers wilden met deze maatregel voorkomen, dat de verlichting van huizen en voertuigen zouden dienen als oriëntatiepunt voor geallieerde vliegers. Dit gaf natuurlijk een hoop ongemak en het kwam niet zelden voor, dat de mensen in het donker tegen elkaar opbotsten. Wanneer de maan scheen was het minder moeilijk een weg te vinden, maar zodra deze achter de wolken was verdwenen of bij nieuwe maan kwamen de problemen. AI snel had men iets erop gevonden in de vorm van lichtgevende speldjes, die op revers van een jas konden worden gedragen. Ze waren verkrijgbaar in diverse vormen: rondjes, molentjes, bloemen en vlinders. Ook de reclame had een geheel eigen oplossing voor het probleem bedacht: een lichtgevend logo! Albert Heijn leverde bij een pak koffie een speldje in de vorm van een kleine ober, die een enorm blad vol dampende kopjes koffie torst: 'Boffie met z'n koffie.' De speldjes waren bestreken met een soort verf, die Iicht uitstraalde. In het donker was dit verschijnsel het best waarneembaar. Wei moest het speldje tevoren, het liefst zo kort mogelijk vòòr het gebruik, een tijdje aan het huiskamerlicht worden blootgesteld. Wanneer je daarna in het donker kwam, straalde het speldje een zwak geel-groen Iicht uit. Je tegenligger kon nu tenminste zien dat er iemand aankwam!
Bron: Herinneringen van een schooljongen - Harrie Kaufman

Fietseninvordering

Zaterdagavond 18 Juli 1942 werd den lo. Burgemeester, wethouder Jeronimus, telefonisch mededeeling gedaan van den inhoud van een niet zeer kort en bondig Regeeringstelegram - het telde liefst 352 woorden - aÍkomstig van de S.G. van Binnenlandsche Zaken, houdende bevel, namens den Rijkscommissaris, om uiterlijk op Woensdag 21 JuIi 1942 een aantal heerenrijwielen in gebruikstoestand, met gummibanden en volledig toebehooren, ten behoeve van de Duitsche Weermacht te leveren. Bij rondschrijven van 22 Juli 1942, kwamen over de eerder genoemde vrijstelling weder geheel afwijkende bepalingen. Zoo werd daarin bepaald, dat personen, die het rijwiel voor de uitoefening van hun beroep, ter beoordeeling van den Burgemeester, volstrekt noodig hadden, vrij waren van inlevering en een vrijstellingsbewijs konden verkrijgen; personen, wier rijwiel ten onrechte was gevorderd, zouden dat of een ander kunnen terugkrijgen.
Ik voeg er nog aan toe, dat de vordering geschiedde in gemeenten met meer dan 10.000 inwoners. De schadevergoeding werd bepaald op f 50,- per rijwiel. Vele personen hebben het er maar niet op gewaagd t.z.t. een (niet: hun) rijwiel terug te krijgen en opteerden voor de f 50,-.  In Middelburg zijn ten slotte 162 rijwielen in de Graanbeurs opgeslagen en als een soort aanfluiting tegenover de bevolen snelle uitvoering daar ten minste 14 dagen gebleven.
Ik wil in dit verband nog vennelden, dat wij rond 3000 schriftelijke verzoeken om vrijstelling ter behandeling kregen, van welke rond 2800 werden afgewezen. En dat in een tijd van papierschaarschte en van overvloedig ander werk. Midden in de behandeling der verzoeken kwam de evacuatie, Het behoeft geen betoog, dat wij toen het lagere voor het hoogere lieten wijken. In Middelburg heeft Wethouder Jeronimus de impopulaire maatregel met vaste hand geleid.

Persoonsbewiizen
Toen de oorlog over Nederland losbrak, was de invoering van persoonsbewijzen (in het buitenland, b.v. België, reeds gemeen goed geworden) al in den molen. Of het, midden in oorlogs- en bezettingstijd, met een tamelijk chaotische administratie aan haar hals, nu wel het meest geschikte oogenblik was om deze aangelegenheid voor de gemeenten door te drukken, wil ik maar onbesproken laten. Geschiedde zulks onder drang van de bezettingsautoriteiten?
In het Verordeningenblad van 1 November 1940 werd voor personen boven 15 jaar het bezit van een persoonsbewijs, uit te reiken vóór 1 October 1941, voorgeschreven. Te Middelburg begon de uitreiking op 13 Mei 1941 en was op 30 september 1941 voltooid. In totaal zijn aan den loopenden band 15077 persoonsbewijzen uitgereikt, waarvan 58 met een J (voor vol-Joden) gemerkt. [ De aanschaf van een persoonsbewijs zorgde o.a. in Zeeland voor een bijzonder probleem ]

Kranten: Ik heb tijdens de oorlogsjaren vaak de opmerking gehoord, dat de kranten niets dan leugens behelsden, alleen vanwege de opsomming der nummers van geldige bonnen en de ruil-advertenties nog maar het lezen waard waren en dat je meer betrouwbaar en groot nieuws op straat hoorde dan uit de dagbladen. Dit geldt zeker voor de zogenaamde 'groote pers', de bladen die zich hun ochtend-editie door de zgn. papiernood ontnomen zagen. Ik wil het laten bij de bloote constatering van dezen toestand.
De Zeeuwsche Stroom: Blijkbaar was dit schendblad bedoeld voor Zeeuwsche propaganda, maar het stond qua inhoud op zoodanig laag peil, dat het zeker ook nog de noodige twijfelaars kopschuw heeft gemaakt voor de N.S.B. Waarom dit weekblad in tijd van nijpende papierschaarste ooit gedrukt is, zal wel altoos een raadsel blijven. In de wandeling stond het bekend als "de Modderstroom" en dien naam van den volksmond verdiende het volkomen. Dit heldhaftig gedoe werd aanvankelijk door den politieken weerhaan Martien Beversluis geleid, een man die het bestond in één decennium achtereenvolgens S.D.A.P.-er, communist, Gereformeerd en N.S.B.-er te worden.

Bestuurlijke aanpassingen
Op landelijk niveau had Seyss-Inquart de Generalkommissare onder zich, op provinciaal niveau waren dit de Beauftragten. Daarnaast hadden de steden Amsterdam en Rotterdam een eigen Beauftragte. De taak van deze functionarissen was toezicht houden op het openbaar bestuur en het economisch leven. Daarnaast hielden zij zich bezig met het nazificeren van de bestuursleden van de gemeentenen. Provinciale en gemeentebesturen moesten hun belangrijkste beslissingen aan de Beauftragte meedelen.
Beauftragte van de provincie Zeeland was tot 26 juli 1940 dr. Franz Linde, lid van de NSDAP sinds 1932. Zijn opvolger was Willi K.E. Münzer. Hij bleef op zijn post tot 1 december 1944. Münzer was een zogenaamde alter Kämpfer (hij was al rond 1925 lid geworden van de NSDAP) en een fanatiek nationaal-socialist. In Osnabrück was hij Kreisleiter van de NSDAP geweest. Het bureau van de Beauftragte was gevestigd in de panden aan de Dam 6 en 8 te Middelburg. Naast de Beauftragte waren op dit bureau hooguit tien andere Duitse en Nederlandse personen werkzaam. Daarnaast had de Ordnungspolizei een gedeelte van de panden in gebruik. De (waarnemend) Commissaris van de provincie Zeeland was mr. P. Dieleman. Hij was in 1940 op grond van zijn pro-Duitse houding door de bezetter benoemd.

Bron: Oorlogsleven.nl

Lees meer over de organisatie van en de aanpak door de Duitse autoriteiten.

Koudekerke: wat in eens niet meer mocht
Vanuit het provinciaal bestuur (de Commissaris der Provincie Zeeland, P Dieleman) ontving men tal van maatregelen. Zo mocht vanaf 20 juli 1942 het fietspad onderlangs de duinen bij duisternis niet meer betreden worden. Eind dat jaar werd bekend gemaakt dat het verboden was om een fototoestel bij zich te dragen. Kort voor Kerst 1942 werd  medegedeeld dat op een afstand van één kilometer achter de duinen loslopende honden, katten en geiten zouden worden doodgeschoten. De uitkijkpost van de burgerluchtbeschermingsdienst op de kerktoren moest op last van de militairen worden ontruimd. Men wilde geen pottenkijkers die vanaf de toren alle militaire activiteiten konden bekijken. De kerktoren werd nu door de Duitsers in gebruik genomen als observatiepost.
Op 19 april 1944 bezocht de bekende Duitse veldmaarschalk Erwin Rommel Walcheren. Op een foto is te zien dat hij de kustbatterij van Dishoek bezoekt. Naar de mening van deze bevelhebber was onvoldoende gedaan om Walcheren te beschermen tegen een geallieerde landing. Na zijn vertrek lieten de Duitse autoriteiten onmiddellijk weten dat mannen en vrouwen tussen de 15 en 60 jaar opgeroepen werden om luchtlandingshindernissen te plaatsen.

Bron: Koudekerke in de Tweede Wereldoorlog

Lees hier meer voorbeelden